کرایوتراپی در واقع منجمد کردن ضایعات روی پوست می باشد مانند زگیل ، کراتوزهای خورشیدی و …
برای کرایوتراپی یا انجماد از موادی استفاده می شود که رایج ترین و مورد استفاده ترین آن ها استفاده از نیتروژن مایع می باشد که با سرمای خود ضایعات را از بین می برد.
ماده دیگر که در گذشته کاربرد داشته دی اکسید کربن است
ماده مورد استفاده دیگر اتردایمتیل و پروپان ( DMEP) می باشد.
در مواردی نیز در سرطان های کوچک پوست نیز از منجمد کردن استفاده می شود که همیشه کاملا موفقیت آمیز نخواهد بود و لازم است که به طور منظم پیگیری شود.
از کرایوتراپی نباید برای درمان ملانوم یا هر ضایعه رنگدانه ای دیگر استفاده شود . پس تشخیص درست ضایعات بسیار مهم می باشد که در این صورت کرایوتراپی می تواند بهترین و قابل اعتماد ترین روش باشد.
نحوه کرایوتراپی با نیتروژن مایع :
در این روش نیتروژن مایع که دمایی حدود ۱۹۶, درجه سانتیگراد دارد ، توسط دستگاه مخصوص به ناحیه مرد نظر اسپری می شود . بسته به عمق و قطر ضایعه چند ثانیه طول می کشد و چند بار تکرار می شود تا ضایعه به طور کامل منجمد شده و از بین برود و ذوب شود. به این عمل «انجماد – ذوب دوبل » می گویند که معمولا برای زگیل های عمقی و سرطان های پوستی کوچک قابل استفاده است.
بعد از اسپری شدن نیتروژن ناحیه مورد نظر تاول می زند. رنگ تاول گاهی سفید است و گاهی به دلیل وجود خون ، قرمز یا بنفش می شود که جای نگرانی نیست.بعد از چند روز ناحیه تاول ، پوسته پوسته می شود و بهتر است با وازلین چرب شود
نتیجه کار به این صورت است که بعد از کرایوتراپی پوست به ظاهر کاملا طبیعی به نظر می رسد اما در مواردی روی پوست سفید شده یا اسکار باقی می گذارد که این حالت در افرادی که پوست تیره دارند بیشتر به چشم می آید. این لکه ها دائمی هستند . در صورتیکه انجماد عمیق و طولانی باشد ، احتمال ایجاد لکه سفید بیشتر است.
گاهی نیز امکان برگشت ضایعات هم وجود دارد که ممکن است به کرایوتراپی مجدد یا جراحی نیاز پیدا کند.
باید توجه داشت که در صورت وجود ضایعات عمیق که به انجماد سنگین احتیاج دارد ، عصب حسی پوست تحریک می شود که ممکن است بی حسی در آن ناحیه ایجاد شود که این حالت بعد از چند هفته تا چند ماه به حالت عادی بر می گردد.